Analiza biznesowa to coraz bardziej modny termin o dość pojemnym znaczeniu. Pierwotnie dotyczył analizy finansowej i marketingowej nowych przedsięwzięć. Z czasem projekty informatyczne go zawłaszczyły. Poniżej można znaleźć przegląd perspektyw rozumienia tego terminu i przykładowe techniki stosowane w jego obszarze.
Analiza biznesowa nieco inaczej jest rozumiana na gruncie tworzenia i optymalizacji procesów biznesowych, inaczej w obszarze tworzenia nowych produktów, a jeszcze inaczej w projektach informatycznych.
Perspektywa procesowa
Tutaj celem jest stworzenie lub poprawa procesu biznesowego. Zakłada się, że ludzie wykonują pracę przez powtarzalne sekwencje zadań, czyli procesy. Zatem analiza biznesowa skupia się na zebraniu wymagań odnośnie wartości dostarczanej przez procesy oraz eliminacji zadań, które tej wartości nie dostarczają (tzw. strat). Wartość procesów wynika z potrzeb klientów wewnętrznych i zewnętrznych. Analiza wymagań w procesach oferuje techniki, które właśnie pomagają zidentyfikować potrzeby klientów, zdekomponować je na pojedyncze zmienne, zmierzyć oraz ustalić, co na nie wpływa. W tej perspektywie można znaleźć techniki wzięte z Six Sigmy i Lean Manufacturing.
Perspektywa produktowa
Z tej perspektywy analiza biznesowa wygląda na ocenę zachowań konsumentów, konkurencji i konfrontację ich z możliwościami technicznymi, czy organizacyjnymi firmy. Rezultatem tak rozumianej analizy jest opis nowego produktu, który przedsiębiorstwo zamierza wypuścić na rynek. W tym obszarze można znaleźć techniki analizy strategicznej, porównywania cech produktów różnych oferentów, badania potrzeb konsumentów.
Tak rozumiana analiza biznesowa stała się między innymi inspiracją dla podejścia zwinnego do realizacji projektów, szczególnie pomocna była tu pozycja Knowledge Creating Company.
Perspektywa IT
Perspektywa IT może być podzielona na dwie kategorie: klasyczną i zwinną. Z grubsza ujmując, klasyczna zakłada, że wymagania dotyczące zakresu projektu należy szczegółowo zebrać i przeanalizować pod kątem ich zgodności i wykonalności. Na wejściu tej perspektywy często znajduje się proces biznesowy. Celem tak rozumianej analizy biznesowej jest ustalenie, w jaki sposób wesprzeć proces biznesowy za pomocą systemu informatycznego.
Kategoria zwinna z kolei za punkt wejścia przyjmuje wartość dla klienta, która często nie jest precyzyjnie zdefiniowana i może w trakcie projektu się zmieniać. Celem analizy wymagań jest zdobycie wiedzy, jakiej wartości potrzebuje klient oraz w jaki sposób ją dostarczyć. O ile w podejściu klasycznym przyjmuje się, że bardziej szczegółowa na początku analiza dostarczy lepszego systemu IT, to w podejściu zwinny uznaje się, że na początku zespół ma zbyt mało wiedzy, aby przeprowadzić szczegółową analizę wymagań. Zaczyna więc od ogólnej analizy, dostarcza prototyp klientowi i pozwala mu lepiej uświadomić sobie jego potrzeby. W klasycznej w pewnym okresie popularne stało się bardzo formalne opisywanie wymagań klienta, językiem słabo zrozumiałym dla biznesu (vide UML), to w zwinnej przyjęto, że biznes powinien móc wyartykułować swoje potrzeby własnym słowami (vide user story).
Zdaję sobie sprawę, że ten krótki artykuł nie wyczerpuje wiedzy o analizie wymagań. Choć technik jest wiele więcej, poniżej przytaczam najbardziej moim zdaniem typowe z nich. Pamiętać należy, że niektóre z nich są hasłami, pod którym ukrywa się kolejnych kilkanaście technik, np. UML zawiera wiele różnych diagramów.
Mapowanie procesu (wcześniej wymienione pod nazwą BPMN)
Quality Function Deployment
Design of Experiments
FMEA
Diagram rybiej ości (5 why)
Pareto
Value Stream Mapping
Model Kano
Perspektywa produktowa (Design Thinking)
Prototypowanie
Persona
Journey mapping
Mapy myśli
Perspektywa produktowa
Benchmarking
Grupy focusowe
Badania ankietowe
Data mining / Business intelligence
Drzewa decyzyjne
SWOT
Ps.
W powyższej analizie nie uwzględniłem perspektywy finansowej na analizę biznesową, czyli analizę kosztów i przychodów nowych produktów i usług. Skupiłem się wyłącznie na analizie biznesowej rozumianej jako analiza wymaganych cech realizowanych produktów, usług, zmienianych procesów, bądź wdrażanych systemów IT.
